Την άνοιξη του 2010, μας ανατέθηκε από μια ελληνική βιομηχανία, σχεδιασμού και κατασκευής καναπέδων, η σχεδίαση της "χωρικής ταυτότητας", μιας νέας αλυσίδας καταστημάτων πώλησης που επρόκειτο να αναπτύξει στην Ελλάδα και το εξωτερικό, και θα αφορούσε προϊόν πολύ οικονομικό, μαζικής κατανάλωσης που να διαθέτει τόσο σχεδιαστικά όσο και κατασκευαστικά, αναβαθμισμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Σχεδιαστήκαν τελικά 3 καταστήματα, και μέχρι σήμερα, λόγω της έξαρσης της κρίσης, υλοποιήθηκαν μόνο δυο, στην Αθήνα, ένα στην λεωφόρο Κηφισίας στο Χαλάνδρι και ένα στην λεωφόρο Αλίμου στο Ελληνικό.
Το ζητούμενο ήταν η ανάπτυξη μιας "ιδέας", "τόπου" υποδοχής και προβολής των προϊόντων, κοινής για τα διαφορετικά καταστήματα, καθώς και μιας ιδέας εξωτερικής κτιριακής σήμανσης, κατά το δυνατόν, απλής και αυτόνομης από το ήδη υπάρχον κτίσμα, την τυχαία δηλαδή προϋπάρχουσα και δεδομένη κτιριακή συνθήκη, που θα υποδεχόταν το νέο κατάστημα.
Οι προτάσεις μελετήθηκαν κατ' αρχάς ανεξάρτητα από το συγκεκριμένο κατάστημα, στα πλαίσια τυπικών υποθετικών χώρων, και τα σχεδιασμένα συμπεράσματα αυτής της αρχικής προσέγγισης, αφού αποσαφηνίστηκαν, εμπεδώθηκαν και συμφωνηθήκαν με τους εντολοδόχους, εφαρμόστηκαν στη συνέχεια στα συγκεκριμένα καταστήματα, με τρόπους κάθε φορά συμβατούς με την προϋφιστάμενη κτιριακή τους πραγματικότητα.
εικόνες από την τυπική προμελέτη
Περιγραφή πρότασης και τρόπων παρέμβασης
Α. Ο εσωτερικός χώρος:
Α1. Η οργάνωση των προϊόντων στο κατάστημα
Μελετήθηκαν κάποια μοντέλα "τυπικών" μονάδων χώρου και εσωτερικού περιβάλλοντος- φόντου, τα οποία να επιτρέπουν την συνύπαρξη διαφορετικών αλλά συμβατών μεταξύ τους προϊόντων, στα πλαίσια μιας ενιαίας κοινής εικόνας, χωρίς να ακυρώνεται αλλά αντίθετα να αναδεικνύεται, η επί μέρους ποιοτική τους ταυτότητα.
Τα προς προβολή- οργάνωση- διευθέτηση προϊόντα, δηλαδή οι καναπέδες, είναι προϊόντα ογκώδη και χαμηλά σε ύψος, που συγκροτούν ανάλογα με το μέγεθος τους, "καθιστικές" ενότητες χώρων.
Η πρώτη μορφή οργάνωσης, στηρίχτηκε, στις δυνατότητες συνδυαστικής τέτοιων μικρών ενοτήτων χώρων μεταξύ τους, με εργαλείο διαχωρισμού-φόντου μια χαμηλή διάφανη από γυαλί επιφάνεια αυτοφερόμενου διαχωριστικού, "σταμπωμένη" με εναλλασσόμενες στο χρόνο εικόνες.
Οι βασικές αυτές ενότητες προκύπτουν, στα πλαίσια μιας ορθοκανονικής κάτοψης, μετά τον διαχωρισμό των επί μέρους χώρων, με σχήματα βασικά και στοιχειώδη. Σε κάτοψη η απλή ευθεία διαχωρίζει πλάτη με πλάτη δύο ενότητες, το ταυ τρεις ενότητες, και τέλος το σχήμα του σταυρού διαχωρίζει 4 ενότητες καθιστικών. Η αυστηρή οργάνωση αυτών των στοιχειωδών ενοτήτων μεταξύ τους, ανάλογα με τις πραγματικές χωρικές διαστάσεις κάθε ενός συγκεκριμένου καταστήματος, στα πλαίσια ενός απλού ορθοκανονικού καννάβου, συγκροτεί κάθε φορά σαφέστατους σταθερούς και εύκολα, αυτόματα σχεδόν, αντιληπτούς από τον επισκέπτη, χώρους στάσης και κίνησης. Έτσι η στάση και η κίνηση συνιστούν τελικά, την βασική δομή, οργάνωσης τόσο του ίδιου του χώρου του καταστήματος, όσο και της κατανομής των προϊόντων μέσα σε αυτό.
Α2. Η αντίληψη ενός ενιαίου εκθεσιακού χώρου
Εδώ έγινε η προσπάθεια να "μεταφραστεί" σε αρχιτεκτονική πρόταση η βασική ιδέα του φωτογραφικού στούντιο, όπου, τα αντικείμενα φωτογραφίζονται "εκτός τόπου και χρόνου", σε ένα απόλυτα λευκό, διάχυτο και ρευστό περιβάλλον. Το περιβάλλον αυτό απαλλαγμένο από κάθε γεωμετρία και κάθε άλλη υπόσταση, επιτρέπει στο προς φωτογράφηση αντικείμενο να αναδείξει και προβάλλει παντελώς "απερίσπαστο" τη δική του εικόνα και ταυτότητα. Τα αντικείμενα φωτογραφίζονται, αφού τοποθετηθούν, πάνω σε μια ενιαία, ελαφρά καμπυλωμένη επιφάνεια, που ξετυλίγεται και μεταλλάσσεται από δάπεδο σε τοίχο, συνήθως λευκή, η οποία κατάλληλα φωτισμένη διαστέλλει τα όρια του χώρου-φόντου προς το άπειρο.
Στην πρόταση μας, αυτή η αρχική ιδέα συμπληρώνεται και με την "εμμονή" στην έννοια του "ορίζοντα", ενός νοητού οριζόντιου επιπέδου, όπου βρίσκονται τα σημεία φυγής του ανθρώπινου βλέμματος, ενός μέσου ύψους ανθρώπου σε όρθια στάση. Αυτός ο ορίζοντας οργανώνει οπτικά το χώρο με έναν απόλυτο τρόπο, και αποτελεί ένα από τα στοιχεία που καθιστούν ενιαία αντιληπτά μεταξύ τους τα διαφορετικά καταστήματα. Εκεί σταματά η ροή του δαπέδου προς τον τοίχο, εκεί σταματά το κοινό, απολύτως διάχυτο και ουδέτερο φόντο προβολής των χαμηλού ύψους προϊόντων. Ο χώρος τέμνεται οριζόντια και απόλυτα με μια έννοια, σε ένα εδώ και κάτω και σε ένα εκεί, πάνω και έξω.
κατάστημα Κηφισίας
Η εισβολή στο χώρο της εικόνας, ή αν θέλετε του ψηφιακού.
Αυτή η "θέσμιση" ενός "ορίζοντα" που τέμνει με σαφήνεια το χώρο στην οριζόντια έννοια, επιτρέπει την εύκολη διείσδυση μιας άλλης υπόστασης, που κλείνει ενοποιητικά τον κύκλο της αντίληψης του, αναφερόμενη με κρίσιμο και έντονο για το αθώο βλέμμα τρόπο, τόσο στο εδώ και τώρα, όσο και στο αλλού και πάντα.
Αυτός ο ορίζοντας είναι που επιτρέπει την εισβολή στο χώρο της εικόνας, ψηφιακής ή όχι στην κυριολεξία, με δυνατότητα ριζικής εναλλαγής στο πέρασμα του χρόνου κατά το εκάστοτε "επικοινωνιακό" δοκούν της εταιρείας, πάνω από ένα απολύτως σταθερό διαχρονικά "κάτω", αυτό της συγκεκριμένης και πραγματικής έκθεσης των προϊόντων. Το εγχείρημα ενός διαλόγου ανάμεσα στον κόσμο των προϊόντων, και τον κόσμο του κόσμου.
Αυτή η εικόνα "διαστέλλει" και εναλλάσσει την τελική συνολική εικόνα του καταστήματος, προβάλλοντας και εμπλουτίζοντας τα απλούστατα, καθημερινά και προορισμένα για μαζικότατη κατανάλωση προϊόντα με μια άλλη ποιοτική διάσταση. Ειδικότερα στο δεύτερο κατάστημα αυτή η εικόνα ξεχειλίζει μέσα στον πραγματικό χώρο, παίζοντας σκληρό παιχνίδι με την κλίμακα και τα χρώματα, στα όρια του πραγματικού, στα όρια της απόλυτης, αλλά τελικά ελεγχόμενης, σύγκρουσης με την ιδία την αυστηρή και "πραγματική" γεωμετρία του.
Τα υλικά και τα "εργαλεία"
Υπάρχει μια διαφορετική αντιμετώπιση της ζώνης κάτω από την οθόνη και της ζώνης πάνω από την οθόνη. Κάτω κυριαρχεί μια "συνθετική" λογική, όλα ενοποιούνται, ει δυνατόν χωρίς καθόλου εμφανείς λεπτομέρειες, με την επικάλυψη δαπέδων και τοίχων με την ιδία υπόλευκη "γήινη" και αδρή τσιμεντοκονία.
Από την οθόνη και πάνω η λογική είναι πιο "αναλυτική", οι μάζες, υλοποιημένες από γυψοσανίδα γίνονται πιο στιλπνές, και η γεωμετρία τους με την παρεμβολή λειτουργικών σχισμών, φωτισμός-κλιματισμός ανάγεται σε ένα παιχνίδι επιφανειών, ανάμεσα στο τρισδιάστατο πραγματικό και το δυσδιάστατο εικονικό. Ο φωτισμός σχεδόν παντού έμμεσος και κρυφός, από γραμμικά φωτιστικά LED ή Τ5, επιτείνει αυτή την αναγωγή του όλου κατασκευάσματος σε ένα ενιαίο απλό και καθαρό ορθοκανονικό εσωτερικό δέρμα που συντίθεται από πολλές επί μέρους "αυτόφωτες" λεύκες επιφάνειες.
Η εξωτερική εικόνα-σήμανση
Εδώ η πρόθεση ήταν η αρχιτεκτονική παρουσία να φανερωθεί μέσα από την σε πρώτη ανάγνωση απόλυτη απουσία της. Το σήμα της εταιρείας προβάλει δυνατά μέσα από μια μεγάλη αυτόφωτη λιτή λευκή επιφάνεια, ένα δυνατό σημάδι μέσα στο θόρυβο των εικόνων της πόλης. Η επιφάνεια-πινακίδα επιλέγεται πάντα να δείχνει αναπόσπαστο στιβαρό μέρος της εξωτερικής επιδερμίδας του κτιρίου που υποδέχεται το κατάστημα.
Κυράνης Ανδρέας Μαιος 2012
ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΚΗΦΙΣΙΑΣ
ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ AΛΙΜΟΥ
ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ
ΚΗΦΙΣΙΑΣ
ΑΛΙΜΟΥ
ΠΑΤΡΑΣ
Η γραφιστική επεξεργασία της πρότασης, και η εταιρική ταυτότητα από άποψη σήμανσης σχεδιάστηκε από τον Γιάννη Κουρουδη και την Κ2DESIGN. www.k2design.gr
Ανδρέας Κυράνης αρχιτέκτονες www.kyranis.gr
στη μελέτη συνεργάστηκαν οι
Ανδρέας Κυράνης, Παραδεισία Μανάρη, Δημήτρης Σουλινάς και Κυριακή Στεφανίδου.
Μελέτες άνοιξη 2010, υλοποίηση 2010,και 2011.